Dünyada birçok medeniyetin binlerce yıl içerisinde insanlığa iyi veya kötü etkileri olmuştur. Özellikle "Antik Dönem" medeniyetlerinin insanlığın gelişiminde oynadığı rol insana hayranlık uyandırır. Dünyada kabul gören antik dönem medeniyetleri hakkında ufak çaplı bilgiler serisi paylaşmadan önce Antik Dönem Medeniyetleri hakkında kısaca bilgi vermenin daha doğru olduğunu düşünüyorum.
Antik dönem medeniyetleri, insanlık tarihinin en önemli ve etkileyici dönemlerinden birini temsil eder. Bu dönem, yazının icadıyla başlayan ve Orta Çağ'ın başlarına kadar süren geniş bir zaman dilimini kapsıyor. Antik medeniyetler insanlığa; kültür, bilim, sanat, mimari ve yönetim alanlarında önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bu döneme ait medeniyetler olarak ilk akla gelenler Sümerler, Akadlar, Babil, Asurlular, Mısır, Yunan, Roma, Çin ve İndus Vadisi Uygarlığı'dır.
Fark edeceğiniz gibi saydığım medeniyetler genellikle Asya, Mezopotamya ve Avrupa'da kurulmuş uygarlıklar. Bunların içerisinde Aztek, Maya, İnka gibi dönemlerinin çok ilerisinde yaşamış medeniyetlere yer vermedim. Bu bilgiselde insanlık tarihini etkileyen medeniyetleri inceliyoruz. Dışarıda bıraktığım diğer medeniyetler; önemli eserler bırakmış olsalar da, etkileyen değil; etkilenen medeniyetler sınıfına dahil edilebilir.
Bir çok medeniyeti etkilemiş olan Türkler niye bu bilgiselde yok diye soran olacaktır illa ki. Temelinde savaşmayı sanat haline getirmiş göçebe bir toplumun torunları olduğumuzu hatırlatmak isterim. Acı ama gerçek olan şu ki Türk tarihinin başlangıç kısmının büyük bir bölümü Çin kaynaklarından öğrenilebilmektedir. Buna rağmen Orta Asya'da bulunan bazı tarihi bulgular aslında Orta Asya topluluklarının insanlığı etkileyecek birçok esere imza attığını ispatlamaktadır. Örneğin Sümerlilerin Türklerin ön kolu olduğu tezleri de bulunmaktadır. Oldukça uzun bir geçmişe sahip tarihimiz ile ilgili araştırmalarım tamamlandığında detaylı bir bilgiseli ayrıca paylaşacağım.
Kaldığımız yerden devam edecek olursak antik dönem medeniyetlerine şimdilik kısaca değineceğiz ve sırasıyla her bir medeniyeti detaylı olarak inceleyeceğiz.
Antik Mezopotamya Medeniyetleri
Sümerler (MÖ 3500 - MÖ 2334)
Dünyanın bilinen ilk yazı sistemi olan çivi yazısını icat ettiler. Okullar da ilk olarak bu dönemde kurulmuştur.
Ur, Uruk, Lagash gibi bağımsız şehir devletleri oluşturmuşlardır.
Zigguratlar denilen tapınak olarak kullanılan basamaklı piramitleri inşa etmişlerdir.
Sümerlerin ön Türk kolu olduğuna dair tezler de bulunmaktadır.
Akatlar / Akadlar (MÖ 2334 - MÖ 2154)
Mezopotamya'da şehir devletlerini tek bir yönetim altında toplayarak ilk merkezi imparatorluğu kurmuşlardır.
İmparatorluğun kurucusu olan Sargon, Mezopotamya'nın büyük kısmını fethetmiştir.
Babil (MÖ 1894 - MÖ 539)
İlk yazılı hukuk sistemlerinden biri olan Hammurabi Kanunları bu dönemde oluşturulmuştur.
Efsanevi Babil'in Asma Bahçeleri Nabukadnezar II tarafından bu dönemde yaptırılmıştır.
Asurlar (MÖ 2500 - MÖ 609)
Dönemin en güçlü ordusuna sahiptiler ve savaşçı kültürleriyle tanınmışlardır.
Ninova Kütüphanesi, dünyanın ilk büyük kütüphanelerinden biri olarak kabul edilir.
Antik Mısır Medeniyeti
Eski Krallık (MÖ 2686 - MÖ 2181)
Giza'daki Büyük Piramit gibi anıtsal yapılar bu dönemde inşa edilmiştir.
Firavunlar tanrılarla özdeşleşmiş ve mutlak hükümdarlar olarak görülmüştür.
Orta Krallık (MÖ 2055 - MÖ 1650)
Sanat, edebiyat ve mimaride büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.
Nubia ve Levant ile ticaret gelişmiştir.
Yeni Krallık (MÖ 1550 - MÖ 1077)
Mısır, en geniş sınırlarına ulaşmış ve büyük bir imparatorluk haline gelmiştir.
Genç yaşta ölen ve mezarı bozulmamış olarak bulunan ünlü firavun Tutankhamun bu dönemde hüküm sürmüştür.
Antik Yunan Medeniyeti
Miken Uygarlığı (MÖ 1600 - MÖ 1100)
Troya Savaşı gibi efsanevi savaşların dönemidir.
Miken, Tiryns gibi güçlü kaleler inşa edilmiştir.
Homeros'un "İlyada" ve "Odysseia" destanlarının kökü bu döneme dayanır.
Karanlık ve Arkaik Dönemde Antik Yunan Medeniyeti (M.Ö. 1100-500)
Miken uygarlığının çöküşünden sonra, yazının kaybolduğu ve yerleşik yaşamın gerilediği dönem karanlık dönem olarak adlandırılır.
Demir çağının başlaması ve küçük köy topluluklarının ortaya çıkışı ile karakterize edilir.
M.Ö. 800'lerden sonra polis adı verilen şehir devletlerinin kurulması arkaik dönemin başlangıcı kabul edilir.
Sparta ve Atina gibi önemli şehir devletleri arkaik dönemde ortaya çıkmıştır.
Homeros’un eserleri ve Hesiod’un yazıları arkaik dönemde kaleme alınmıştır.
Klasik Dönem Antik Yunan Medeniyeti (MÖ 500-323)
Atina'da demokrasi gelişmiş ve dünyaya örnek olmuştur.
Sokrates, Platon, Aristoteles gibi büyük filozoflar bu dönemde yaşamıştır.
Heykel, mimari ve bilimde büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.
Antik Roma Medeniyeti
Krallık Dönemi (MÖ 753 - MÖ 509)
Roma'nın ilk yöneticileri krallardı.
Romulus ve Remus'un efsanesi bu döneme aittir.
Cumhuriyet Dönemi (MÖ 509 - MÖ 27)
Roma bu dönemde senato ve konsüllerden oluşan karma bir yönetim sistemi oluşturularak cumhuriyet halini aldı.
Roma bu dönemde topraklarını Akdeniz boyunca genişleterek bölgedeki en güçlü devletlerden biri oldu.
İmparatorluk Dönemi (MÖ 27 - MS 476)
Augustus ilk Roma imparatoru olarak kabul edilir.
Bir diğer adı Pax Romana olan Roma barışı dönemi, yaklaşık 200 yıl sürmüş olan barış ve refah bu dönemde yaşanmıştır.
Mühendislik ve mimarlığın iyice geliştiği bu dönemde Kolezyum, Pantheon gibi tüm dünya tarafından bilinen anıtsal yapılar inşa edilmiştir.
Antik Çin Medeniyeti
Xia Hanedanlığı (MÖ 2070-1600)
Çin tarihinin ilk hanedanı olarak kabul edilir.
Arkeolojik kanıtlar sınırlıdır, daha çok efsanelere dayandığı için varlığı henüz kesin olarak ispatlanamamıştır.
Shang Hanedanlığı (MÖ 1600-1046)
Yazılı tarih bu dönemde başlamıştır.
Bronz işçiliği ve yazı sistemleri yaşadıkları döneme göre oldukça gelişmiştir.
Kral ve aristokrat sınıfının egemen olduğu bir toplum yapısı vardır.
Zhou Hanedanlığı (MÖ 1046-256)
Feodal bir yönetim sistemi geliştirilmiştir.
Konfüçyüsçülük, Taoizm ve Legalizm gibi önemli felsefi akımlar ortaya çıkmıştır.
Qin Hanedanlığı (MÖ 221-206)
Çin ilk kez birleşik bir imparatorluk altında toplanmıştır.
Standartlaştırılmış yazı, para ve ölçü sistemleri geliştirilmiştir.
Çin Seddi'nin ilk bölümleri inşa edilmiştir.
Han Hanedanlığı (MÖ 206-MS 220)
Bu dönemde uzun süreli barış ve refah dönemi yaşanmıştır.
Çin'i batı dünyasına bağlayan İpek Yolu ticareti geliştirilmiştir.
Kağıt ve porselen gibi önemli buluşlar bu döneme aittir.
Antik İndus Vadisi Uygarlığı (MÖ 2600 - MÖ 1900)
Bilinen en eski uygarlıklardan biri olmalarına rağmen dünya tarihine mimarlık ve mühendislik alanlarında çok önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Mohenjo-Daro ve Harappa gibi ileri şehir planlamasına sahip şehirler inşa edilmiştir.
Mezopotamya ile ileri düzeyde ticaret yapmışlardır.
Bu medeniyetler kültür, sanat, bilim ve yönetim sistemleriyle dünya tarihine yön vermiştir. Her biri, insanlık tarihinin farklı alanlarında önemli katkılarda bulunarak modern dünyanın temellerini atmıştır.
Bu medeniyetleri sırasıyla detaylı olarak incelemeye devam edeceğiz. Yani;
ความคิดเห็น